Friday, December 1, 2023

Musharax Madaxweyne Xasan Kheyre iyo Waxqabadkiisii Hannaanka Deyn Cafinta

-

- Advertisement -

Musharax madaxweyne Xasan Kheyre, oo ra’isul wasaare ka ahaa Soomaaliya in ka badan 3 sano iyo barkii tagay, waxaa uu cinwaan u ahaa in Soomaaliya deyn laga cafiyo, isaga oo hirgeliyey hannaan maaliyadeed oo keenay isla xisaabtan hufan, oo ay aamineen hey’adaha IMF-ta, bangiga adduunka iyo dhammaan dunida. 

Miisaaniyadda Dowladda: 

Miisaaniyadda dowladda kahor xukuumadda Xasan Cali Kheyre waxaa ay aheyd $246 million 2016, laakin shaqo fiican uu ka qabtay dhakhli uruurinta, iyo shacabka oo aaminay nidaamka dowliga ah iyo deegyada ay xukuumadda bixiso,  waxaa uu gaarsiiyey in ka badan Nus Bilyan Doolar.

Ka Shaqeynta Shaciyada Dhaqaalaha:

- Advertisement -

Xukuumadda Kheyre waxaa ay sameysay tubta horumarinta dhaqaalaha  iyada oo baarlamaanka 10-naad ee federaalka ah hordhigtay sharciyo maaliyadda la xiriira, qaarkood waa la meelmariyey qaarna heerarka akhriska ayey ku jiraan.

Sharciyadaas waxaa ka mid ah sharciga isgaarsiinta, sharciga shimsaha guddiga ladagaalanka musuqa, sharciga dhakhliga, sharciga shirakada ganacsiga, hindise sharciyeedka maamulka maaliyadda, sharciga batroolka, heshiiska ma midnoqoshada hey’adaha damaanada maalgeshiga darafyada badan, hindise sharciyeedka maalgeshiga iyo maalgeshtadaha, xeerka hey’adaha aan dowliga aheyn, wax ka badalka sharaciga hanti dhowrka guud, hindise sharciyeedka hey’adaha dhiirigelinta malageshiga Hindise sharciyeedka dhismaha hay’adda Taya-dhawrka iyo qaar kale. 

Wanaajinta Xiriirka Hey’adaha Lacagta

Inta uu Xasan Kheyre ra’isul wasaaraha ahaa waxaa uu aad u wanaajiyey, oo kalsooni dhex dhigay Soomaaliya iyo hey’adaha lacagta, tiiyo keentay in taageero laga helo qaramada midoobey, midowga Afrika, midowga Yurub, ururka Islaamka iyo ururro kale,

 Isaga horay u waday heshiiskii Article IV oo suurtogeliyey inay IMF Soomaaliya ka saxiixato heshiis SMP oo Soomaaliya deynta looga cafinayo.

Gaarista SMP III

Kheyre waxaa uu xilka la wareegay iyada oo Soomaaliya ay dhexda ugu jirto barnaamija IMF Staff-Monitored Program (SMP), taas oo wejiga koowaad ama SMP I, oo bilowday May 2016 uu dhameystiray April 2017, waxaa uuna horay usii waday heshiiskaa, isaga oo suuro-geliyey am aka gudbay SMP-ta labaad (SMP II, May 2017-April 2018) iyo midda sexdaad (SMP III) May 2018-April 2019, taas oo keenay in Soomaaliya deynta laga cafiyo.

- Advertisement -

Soomaaliya waxaa uu gaarsiiyey Decision Point.

Xasan Kheyre, markii uu wanaajiyey xiriirka Soomaaliya iyo hey’adaha lacagta, isla markaana uu ka gudbay imaaxaanaadkii ilaa SMP III, waxaa ay hey’adaha lacagta adduunka sida IMF iyo bangiga adduunka ku dhawaaqeen in Soomaaliya ay ka sameysay dib u habeyn dhaqaale oo adag kahor March 2020, sidaa darteedna ay gaartay Decision Point ayna tahay in deynta laga cafiyo.

Mas’uuliyadda Kheyre ee Deyn Cafinta

Gaarista Soomaaliya ee Decision Point, waxaa isla markiiba shir isugu yimid hey’adaha World Bank, the African Development Bank, the International Monetary Fund (IMF) iyo the Paris Club iyaga hal mar deyntii Soomaaliya lagu lahaa oo gaareysay US$5.2 billion  hoos u dhimay, oo gaarsiiyey  US$557 million.

Wada Hadalka Dalalka Paris Club iyo Kuwa kale

 Xukuumadda Xasan Kheyre iyada ayaa qaadatay wada hadal dheer oo mira dhalay, oo lala galay dalalka la isku dhaho Paris Club, oo Soomaaliya ku lahaa in ka badan $3 billion, shirar dheer kadib waxaa deyntii la keenay $1.4 billion. Waxaa kale oo hadda socda wada hadalka dalalka la dhaho Non-Paris Club, dalalka oo carab u badan ayaa Soomaaliya ku leh deyn gaareysa $700 million.

- Advertisement -

Helidda Soomaaliya ee Taageero Dhaqaale:

Xasan Kheyre waxaa uu mas’uul ka ahaa in Soomaaliya ay ka mid noqoto dalalka hela barnaamijka Highly Indebted Poor Countries (HIPC) ayna heshay 800 million US dollars.

Maalgeshiga:

Go’aanka ay dalalka iyo hey’adaha ku gaareen in ay deynta ka cafiyaan Soomaaliya iyo World Bank’s Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA) waxaa ay dhiirigelisay in shiradaha gaarka ah iyo qaar kale ay ku dhiiradaan maalgeshiga Soomaaliya, tiiyo keentay in lagu dhawaaqo xaraashka xermooyinka shidaalka, maalgeshiga dekadaha, shirakado kaluumeysi oo caalami ah iyo arrimo kale.

W/Q: Cismaan Faarax Ibraahim

- Advertisement -

Qoraalka kama tarjumayo aragtida Mareegta GOOBJOOGE.NET, wuxuuna gaar u yahay qoraaga ku saxiixan.
The views and opinions expressed in this website are those of the authors and do not necessarily reflect Goobjooge.net's editorial stance.

XULKA WARARKA

WARARKA CUSUB

Yuhuudda oo Dib u bilowday Duqeynta Marinka Gaza iyo Gantaallaha Xamaas oo gaaray..

Duqeyn iyo dagaallo culus ayaa dib uga bilowday Marinka Gaza ee Reer Falastiin, kadib markii ay dhammaatay xabbad joojintii socotay toddobaadka.Diyaaradaha dagaalka Yuhuudda ayaa...

Dowladda Somaliya oo la wareegtay Markabkii Gargaarka ee Madaxweynaha Ruushka

Dowladda Soomaaliya Soomaaliya ayaa Ruushka kala wareegtay Markab Gargaar Qamadi ah loogu talo galay dadka Soomaaliyeed ee ay saameeyeen Daadka iyo Roobabka.Shixnadda Qamadiga oo...

Madaxweyne Xasan Sheekh oo Taliye cusub u magacaabay Ciidamada Badda iyo xil ka qaadis..

Wareegto kasoo baxday Xafiiska Madaxwaynaha Soomaaliya ayaa lagu magacaabay Taliyaha cusub ee Ciidanka Badda & Difaaca Xeebaha Soomaaliya.Taliyaha cusub waxaa loo magacaabay Admiral...

Abaalmarinta Agaasimaha Nadaafada iyo Bilicda G/Banaadir, xilli Muqdisho Biyo kala xireen

Abaalmarin lacageed ayuu guddoomiyaha Maamulka Gobolka Banaadir guddoonsiiyay mas'uuliyiin uu ka mid yahay Agaasimaha Nadaafadda iyo Bilic soo celinta Caasimadda, xilli wadooyinka Muqdisho u...

Yusuf Garaad oo ka hadlay Dhibaato culus oo ka jirta Garoonka Diyaaradaha Muqdisho

Wasiirkii hore ee Arrimaha Dibadda Soomaaliya Yuusuf Garaad Cumar ayaa qoraal uu soo saaray uga hadlay xaalad adag oo ka jirta Gegida dayaaradaha Aden...

Dood ka dhalatay kulankii MD. Xasan Sheekh iyo Xubno lagu sheegay Bulshada Rayidka

Dood culus ayaa ka dhalatay kulan ay faafisay Madaxtooyada Soomaaliya oo ay ku sheegtay inuu dhex maray Madaxweynaha iyo Horumuud Bulshada rayidka Soomaaliyeed.Qoraalka Mdaxtooyada...

Xildhibaanno ka horjeeda Madaxweyne Xasan Sheekh oo Kutlad uga dhawaaqay Muqdisho

Xildhibaanno ka tirsan Golaha shacabka Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya ee ka horjeeda madaxweyne Xasan Sheekh iyo Qorhihiisa wax ka bedelka Dastuurka ayaa maanta caasimadda Muqdisho...

XOGAHA QARSOON

Xasan Sheekh oo Garoonka Muqdisho kula kulmay Saraakiisha Mareykanka Ee AFRICOM

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa Garoonka Diyaaradaha Aadan Cadde kulan kula qaatay sii-hayaha Safaaradda Maraykanka ee Soomaaliya A.I Shane Dixon iy Taliyaha ciidmaada...

Xog laga helay kulan Qarsoodi ah oo Turkiga ku dhex maray Sh. Shariif iyo Farmaajo

Faahfaahin dheeraad ah ayaa laga helayaa kulan magaalada Ankara ee dalka Turkiga ku dhex maray madaxweynayaashii hore ee Soomaaliya Maxamed C/llaahi Farmaajo iyo Shariif...

Taliye Caan ahaa oo lagu la’ yahay Dagaalkii Cows-weyne iyo Xaaladii…

Ehelka Sarkaal Sare oo ka tirsan ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa sheegay inay la' yihiin Taliye ciidamada ka mid ahaa ciidaadii ku sugnaa aagga...

Dowladda Somaliya Shirkad Shiinees ah u kordhisay Heshiis Kalluumeysi oo mugi ku jiray

Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa heshiis shatio Kalluumeysi u cusbooneysiisay shirkad dalka China ka socota oo hore dowladii hore ay u siisay shatiyo kalluumeysi oo...

AKHRISO QORMOOYINKA KALERELATED
Recommended to you